زادگاه من گنخک شیخها GHANKHAK SHAYKHHA
فرهنگ و گویش مردم روستای گنخک حاج میرزا احمد دشتی نجفی

قایم موشک(بازی محلی گنخک)

 

 

قایم‌باشک یا قایم‌موشک (به فارسی افغانستان: چشم‌گیرک)‏، یک بازی است که در آن یکی از افراد برای مدتی مشخص چشم‌هایش را می‌بندد و دیگران خود را مخفی می‌کنند، پس از آن، فرد می‌تواند چشم‌هایش را باز کند تا دیگرانی را که پنهان شده‌اند بیابد. این بازی معمولاً در محیط‌های باز انجام می‌شود و تعداد شرکت‌کنندگان در آن نامحدود است.

وجه تسمیه

یکی از احتمالات این است که بخش اول این اسم: قایم ، تغییر یافته کلمه غائب باشد یعنی اینکه یک یا چند نفر باید در این بازی از نظر غائب و پنهان باشد و بخش دوم : باشک یعنی اینکه یک نفر باید در یک محلی باشد و قایم ( غائب ) نشود .

شیوهٔ بازی

روش بازی به این صورت است که بر حسب قرعه یکی از شرکت کنندگان گرگ می‌شود، در یک محل ثابت می‌ایستد و چشم‌هایش را می‌بندد (به اصطلاح چشم می‌گذارد) و تا یک عدد مثل ۱۰۰ یا ۵۰ می‌شمارد. در طول این مدت سایر شرکت کنندگان باید در محلی خود را مخفی کنند به طوری که گرگ نتواند آن‌ها را ببیند. پس از پایان شمارش، گرگ چشمهایش را باز می‌کند و سعی می‌کند دیگران را پیدا کند.

در صورتی که گرگ هر یک از شرکت کنندگان را ببیند باید نام او را بلند صدا کند و با اعلام محل اختفای او کلمه سُک سُک را به زبان آورد. برای گفتن کلمه سک سک گرگ باید در محلی که چشم گذاشته بوده قرار گرفته باشد. در این حالت فرد شرکت کننده باید از محل خود بیرون بیاید. اگر گرگ نام شرکت کننده یا محل اختفا را اشتباه بگوید شرکت کننده نباید بیرون بیاید و می‌تواند به بازی ادامه دهد. هر گاه گرگ آنقدر از محل ثابت اولیه اش دور شود که یکی از افراد مخفی شده بتواند خودش را به محل چشم گذاشتن گرگ برساند و کلمه سُک سُک را به زبان آورد، تمام افرادی که گرگ قبل از آن پیدا کرده بود به اصطلاح آزاد می‌شوند. به این ترتیب نفر بعدی که گرگ پیدا کند در مرحله بعد گرگ خواهد شد.

بازی به دو صورت پایان می‌یابد. یکی این که گرگ همه افرادی را که مخفی شده‌اند پیدا کند، به این ترتیب نفری که اول از همه گرگ او را پیدا کرده یا نفر اولی که توسط دیگران آزاد نشده در دور بعد گرگ است. حالت دوم این است که نفر آخری که پیدا نشده پیش از گرگ خود را به محل چشم گذاشتن برساند سک سک بگوید. به این ترتیب تمام نفراتی که گرگ قبلا پیدا کرده بود آزاد می‌شوند و خود گرگ دوباره در مرحله بعد باید چشم بگذارد.

 




تاریخ: شنبه 18 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

در این جا من بعضی از الفاظ رایج در روستای گَنخَک شیخها به زبان فارسی ترجمه کرده ام.

 

کلمه رایج در روستای گَنخَک شیخها

کلمه  ترجمه  شده به  زبان فارسی

دُوری

بشقاب

حُووش

حیاط

جِمه

پیراهن

بووا

پدر

دِی

مادر

دایا

خواهر

کاکا

برادر

دووَت

دختر

کَل

پسر

میشُم

میروم

میتُم

میخواهم

واسو

بَردار

آتی

عمه

مَرسه

مدرسه

باپیر

پدربزرگ

مااا

مادر بزرگ

بووَخش

ببخش

پاتیل

دیگ

تُرشپِلا

آبکش

تینَک

ماهی تابه

کاشُخ

قاشق

مَجمِه

سینی

کَلبوک

سوسمار

پازَن

بز نَر

کُوه

گوسفند نر

تِریپ

تپه

آمو

عمو

شَروا

شلوار

نَعلَین

دمپایی

گُو

توپ

گلوپ

لامپ

چُو هِن

چی داریم

چور بَرک

چوب برق

تُیُم

سوسک

بُتُل

حشره

گُزیم

عقرب

پِلَشتی

عقرب

مُرخ

مرغ

بُچیل

جوجه

     

 

لذا دوستان عزیز کلمات و اصطلاحات زیادی وجود دارد که در فرصتی دیگر من آن را برای شما ترجمه خواهم کرد.




تاریخ: شنبه 18 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

 

فضه

فضو

آسیه

آسو

شهربانو

شهرو

معصومه

مصو

سکینه

سکو-سکولو

زینب

زینو

مریم

مرو

شاهزاده

شازو

انسیه-انیس

انسو

رباب

رواوو

عاطفه

عاطو

ساره

سارو

رقیه

رکو

شریفه

شرو

مدینه

مدو

خدیجه

خجو

راضیه

راضو

مرضیه

مضو

افسانه

افسو

حمیده

حمو

فرخنده

فرو

اشرف

اشو

 

 

         

منو

محمد

کاسو

قاسم

علو

علی

حیرو

حیدر

میو

مهدی

ایو

احمد

جافرو

جعفر

خولی

غلام

موسو

موسی

مشتئو

مجتبی

حسینو

حسین

حمو

حمید

 




تاریخ: شنبه 18 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

چشمه آب گرم گَنخَک

 

چشمه آب گرم گنخَک واقع در کوه های مجاور روستای گنخک شیخی و در فاصله چند کیلومتری این

 

روستا قرار گرفته و در گذشته  از آن برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله(سالک،سردرد،پا درد،زخم

 

های سطحی،کوفتگی بدن) مورد استفاده قرار میگرفت ولی به علت صعب العبور بودن راه همه ی افراد قادر

 

به رسیدن به چشمه نیستند اما همان طور که گفتند «پس از هر سختی آسانی هست» این راه مناظر جالبی را

 

در خود جای داده است .

 

درختانی چون بادام کوهی،خرزهره،انجیر کوهی و نیزار های انبوهی که چشم هر بیننده را به خود خیره

 

میکند.

 

در گذشته گیاهان دارویی هم از قبیل:آویشن،دریمه و مُور تلخ به فراوانی یافت میشد اما امروزه به دلیل چرای

 

بی رویه احشام به ندرت یافت میشود.

 

راه رسیدن به چشمه خیلی سنگلاخی و دشوار است اما مردان روستا همه ساله موقع عید نوروز جهت تفریح

 

و کوه نوردی به ان جا میروند .

 

 

 




تاریخ: شنبه 18 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

بجبار زیرک

 

اشو میگو یه رو ابن سینا از جلوی یه آهنگری هی ری وامبی که بجباری اش دی.بجبارکو شی آهنگرکو اش

 

میگو لچ تشی ام میت.آهنگرکو اش میگوت:درفی با تا خدنگکو توش سیت هونم.بچکو در فاش نبی یهو

 

اهنگرکو اش گو کم درد ات بین کلک که یک ساعتن ما ات دخلک خوت کردن.یکشی بجبارکو دلا وابی و

 

مشتی خک از ری زمی اش واسا و اش گو تشکو هونه ری خهک کا...ابن سینا از ادباری او بچکو برق از

 

سرش پری.ورفت و به او انگرکو اش گو:بچکو مال که بی .اهنگر اش گو مو چی فهمم مال که بی .ابن سینا

اش بچکو واجوت و اش دانش آموز خوش که و در تربیت شاش کوشید و بجبارکو خوش حال وابید

 

کودک زیرک

روزی ابن سینا از جلوی دکان آهنگری می گذشت که کودکی را دید. آن کودک از آهنگر مقداری آتش می خواست.

آهنگر گفت: ظرف بیاور تا در آن آتش بریزم. کودک که ظرف به همراه نداشت خم شد و مشتی خاک از زمین برداشت و در کف دست خود ریخت.

آن گاه به آهنگر گفت: آتش بر کف دستم بگذار. ابن سینا از تیزهوشی او به شگفت آمد و در دل به استعداد کودک شادمان شد و او را به شاگردی گرفت و در تربیتش کوشید.

 




تاریخ: شنبه 18 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

انواع گیاهان دارویی که در روستا و کوه های مجاور یافت میشود

 

 

گیاه دارویی

کاربرد

آویشن

گیاهی است بوته ای با برگ ها ی پهن و کوچک با شاخه هایی که  بلندی آن به نیم متر میرسد .دم کرده آن برای شکم درد مورد استفاده قرار میگیرد.

دریمه

گیاهی است بوته ای و کوچک  با برگ هایی ریز که بسیا هم تلخ است  از آن برای تقویت معده و بیماری دیابت استفاده میشود .

مُور تلخ

گیاهی است بوته ای مانند با برگ هایی نسبتا بلند و پرز دار و به دلیل تلخ بودن آن جهت درمان بیماران دیابتی استفاده میشود

اَلپه(کرشک)

گیاهی است بوته ای شکل با برگ هایی باریک و پرز دار و گل هایی غنچه ای شکل جهت درمان شکم درد و حالت تهوع استفاده میشود.

اسپند(سندل)

گیاهی است بوته ای شکل با برگ هایی باریک و بلند و بویی زننده با گل هایی سفید و دانه هایی سیاه رنگ که ازدود کردن آن برای میکروب زدایی محل سکونت و همچنین جهت چشم زخم در مراسم عروسی و تولد استفاده میشود.

 

 

کشتو

درختچه ای است به بلندی یک متر و شاخه هایی پیچان و برگ هایی شبیه برگ درخت سدر،که از شیره برگ آن برای درمان بیماری سالک مورد استفاده قرار میگیرد.

بَنگو

گیاهی است کوچک با برگ هایی کشیده و تنک و ساقه ای باریک با گلی سمبل شکل،که در گذشته از خیساندن تخم آن جهت چسباندن ته دست نوشته استفاده  استفاده میشد و همچنین از شربت آن جهت خنکی استفاده میشود.

خیار تلخ

بوته آن شبیه بوته هندوانه با این تفاوت که میوه آن خیلی کوچکتر وبسیار تلخ است.آسیاب شده پوست و تخم آن جهت درمان دیابت بسیار مفید است.

گنزه

درختچه ای است با تیغ های فراوان و گل های شیپور مانند و صورتی رنگ که بلندی آن به یک متر میرسد. از پوست تنه گنزه برای شکسگی دست و پای احشام مرد استفاده قرار میگیرد و از شیره آن برای درمان شکم درد نوزاد استفاده میشود.

خار شتر

گیاهی است شبیه گنزه با این تفاوت که خیلی کوچکتر است با خار هایی به رنگ سبز رنگ مایل به تیره که از کوبیدن شاخه و ریشه خارشتر جهت خنکی و نفخ شکم استفاده میشود.

 

 




تاریخ: شنبه 18 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

چشمه آب گرم گَنخَک

چشمه آب گرم گنخَک واقع در کوه های مجاور روستای گنخک شیخی و در فاصله چند کیلومتری این

روستا قرار گرفته و در گذشته  از آن برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله(سالک،سردرد،پا درد،زخم

های سطحی،کوفتگی بدن) مورد استفاده قرار میگرفت ولی به علت صعب العبور بودن راه همه ی افراد قادر

به رسیدن به چشمه نیستند اما همان طور که گفتند «پس از هر سختی آسانی هست» این راه مناظر جالبی را

در خود جای داده است .

درختانی چون بادام کوهی،خرزهره،انجیر کوهی و نیزار های انبوهی که چشم هر بیننده را به خود خیره

میکند.

در گذشته گیاهان دارویی هم از قبیل:آویشن،دریمه و مُور تلخ به فراوانی یافت میشد اما امروزه به دلیل چرای

بی رویه احشام به ندرت یافت میشود.

راه رسیدن به چشمه خیلی سنگلاخی و دشوار است اما مردان روستا همه ساله موقع عید نوروز جهت تفریح

و کوه نوردی به ان جا میروند .




تاریخ: شنبه 17 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی


یکی از وسایل دستی ساخته شده به وسیله افراد روستای گنخک پَروَنگ می باشد.مردم این روستا از این وسیله برای بالا رفتن از نخل از آن استفاده می کنند حال من می خواهم طرز استفاده ارز آن را به شما دوستان عزیز شرح دهم،لذا این وسیله پَروَنگ قدمت پانصدساله دارد و اجداد ما از آن استفاده می کردند

چگونگی استفاده از آن:
پَرونگ

این وسیله(پَروَنگ) در انتهای آن یک طناب بزرگ وصل است که آن را دور نخل می پیچند بعد سر طناب را به قلابی که آن سر پَروَنگ می باشد عبور میدهند و آن را محکم میبندند .لذا افراد با پای خالی بالای نخل میروند.

 




تاریخ: شنبه 17 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

میرزا احمد دشتی نجفی

 

آیت‌الله میرزا احمد دشتی نجفی
(مجتهد معاصر درگذشته)
Mirza Ahmad Dashti Najafi.JPG
آیت‌الله العظمی حاج میرزا احمد گنخکی دشتی نجفی
نام: میرزا احمد گنخکی دشتی
عنوان: آیت‌الله العظمی
زادروز: ۱۲۸۷ خ
درگذشت: ۲۶ شهریور ۱۳۹۰ خ
نژاد: ایرانی
منطقه: دشتی، استان بوشهر
مذهب: شیعه دوازده‌امامی
سنت مدرسه‌ای: فقه جعفری
زمینه‌های فعالیت: فقه
آثار: شرح روضة البهیة
تأثیرگذاران: سید ابوالحسن اصفهانی
عبدالهادی شیرازی
آیت‌الله خویی

آیت الله العظمی میرزا احمد دشتی نجفی، متولد ۱۲۸۷ خورشیدی کاکی، فرزند ملا حسن، از مجتهدان سرشناس معاصر، اهل استان بوشهر که در شهریورماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی درگذشت.[۱]

زندگینامه

پدرش ملاحسن گنخکی از مجتهدین منطقه کاکی بود که در مبارزات سیاسی، اجتماعی در دشتی نقش ارزنده‌ای ایفا نموده و در قیام جنوب نه تنها فتوای جهاد علیه انگلیسی‌ها داد بلکه خود نیز لباس رزم پوشیده و به همراه عده‌ای از جمله: حاج میرزا محمود دشتی از گنخک رؤسا، شیخ عبدالعلی از زیارت، شیخ ابراهیم سرمستانی از سرمستان، شیخ ابراهیم بحرانی از دیر و آقا سید حسن بن آقا علی از کاکی به قصد رزم حرکت کرد ولی چون در خورموج بر اثر بیماری آنفلوآنزا چندتن از نیروهایش درگذشتند و عده‌ای از جمله خود وی دچار این بیماری شدند، به ناچار به گنخک برمی‌گردد.

میرزا احمد گنخکی در حوزه نجف از سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا آقای اصطهباناتی، آقا ضیاء‌الدین اراکی، سید عبدالهادی شیرازی و آیت‌الله خویی بهره برد. و به سال ۱۳۵۰ به ایران مراجعه کرده و راهی حوزه قم شد. فصولی از سال را در موطن خود روستای گنخک شیخها از توابع بخش کاکی شهرستان دشتی به نحوی ساده و بی‌آلایش و چند سال اخیر را در شهر شُنبه شهرستان دشتی می‌گذرانید. وی در قم مدرسه امام عصر دایر کرد. کتاب «شرح روضة البهیة» در فقه از آثار اوست. اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۹ کنگره بزرگداشت وی در بوشهر و خورموج برگزار شد.[۲]

وی بامداد شنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۰ در سن ۱۰۳ سالگی در بندر بوشهر درگذشت.[۳] و پس از تشییع در بوشهر و قم در حرم فاطمه معصومه قم دفن گردید.




تاریخ: شنبه 17 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی

امامزاده دو قلو- گنخک جنوبی

بومیان به این امامزاده«آغی جمولی» گویند.بقعه در حدود یک کیلومتری شرق گنخک هیرونی(جنوبی)،200 متری شرق بزرگراه بوشهر- عسلویه و در مجاورت تپه ای مشهور به «تل سنگری» قرار دارد.قابل ذکر است که، گنخک هیرونی جنوبی ترین نقطه از شهرستان دشتی      می باشد که در بخش کاکی،14 کیلومتری شهر کاکی- مرکز بخش- و روی طول جغرافیایی 51 درجه و 39 دقیقه،عرض جغرافیایی 28 درجه و 15 دقیقه و در ارتفاع 50 متری از سطح دریا واقع شده است.

در حال حاضر، در این مکان نه سنگ قبری و نه حصاری ، اما در گذشته در این مکان دو قبر کوچک منقّش به صورت دو طفل وجود داشت که بر بالای هر کدام،دو گنبدچه سنگ و گچی به ارتفاع حدود 50 سانتی متر ساخته شده بود و دورشان نیز حصاری کوتاه(به لهجه محلی به آن کره چین می گویند)احاطه کرده بود.زنان روستا طبق رسمی دیرینه ، هرگاه گنبدچه ها فرسوده می شد، به صورت دسته جمعی به آن جا می رفتند و با گچ محلی دست ساز و بدون کمک مردان به بازسازی آنجا می پرداختند و سپس بعد از ادای نذر و برافروختن شمع به روستا بر می گشتند. بنا به گفته مشهدی منصور صمدی- از مطلعین و معمرین گنخک هیرونی در قدیم این دو گنبدچه توسط افرادی از نیروهای دولتی که در حوالی این مکان اطراق کرده بودند، جابجا می شوند و دچار صدماتی می گردند که بعد از رفتن ستون، اهالی روستا دوباره آنها را به جای اول گذاشته و تعمیر می کنند.در مورخ17/11/1386 ش که به دیدن این بقعه رفته بودم،با کمال تاسف دیدم،هر دو توسط عده ای لعین کنده شده و اگر چیز قیمتی هم داشت، با خود برده اند.

در مورد صاحبان این دو قبر، نظر واحدی وجود ندارد.آقای مشهدی محمد حسین دهقان،پیرمرد 100 ساله و از مطلعین روستای گنخک کورا،بر این عقیده است که، اینان فرزندان شاه فرج الله، ملقب به امیر دیوان(مدفون در کوههای جاشک)هستند و عده ای نیز بر این باورند که، این دو نفر از علویانی هستند که در زمان حجاج بن یوسف سقفی از ترس جان به این منطقه پناه آورده و در گذشته اند.

آری همان طور که گذشت، مدفونان در این قبور با وجود اینکه اسم امامزاده با خود دارند،مع الوصف فاقد حتی یک سایبانند و این شایسته شأن صاحبان این قبور نیست؛لذا از خیرین و نیکوکاران ونیز اداره اوقاف و امور خیریه استان تقاضا می گردد که در این خصوص اقدام لازم و عنایت کافی مبذول فرمایند تا بدین وسیله ذخیره ای برای عاقبت خود فراهم نمایند.




تاریخ: شنبه 17 خرداد 1392برچسب:,
ارسال توسط حمید قاسمی
آخرین مطالب
آرشیو مطالب
پيوند هاي روزانه
امکانات جانبی

نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)

<-PollName->

<-PollItems->

خبرنامه وب سایت:





آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 3
بازدید دیروز : 0
بازدید هفته : 37
بازدید ماه : 198
بازدید کل : 20183
تعداد مطالب : 72
تعداد نظرات : 42
تعداد آنلاین : 1


زادگاه من گنخک شیخها

زادگاه من گنخک شیخها

زادگاه من گنخک شیخها

فونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا سازفونت زيبا ساز

بازی آنلاین